Historia

  • W 1387 Władysław Jagiełło miał tu swój łowiecki folwark i w tymże roku, specjalnym przywilejem, uwolnił mieszkańców od danin, czyniąc ich łowcami królewskimi, pomocnymi przy polowaniu.
  • W 1905 wybudowano murowaną kaplicę o wymiarach: 6,5 × 12,5 m.
  • 28 marca 1921 roku erygowano parafię. Proboszczem został ksiądz Władysław Korpikiewicz.
  • W latach 20. dobudowano drewnianą część kościoła. Drzewo na budowę przekazał pierwszy nadleśniczy Stefan Łusakowski. W Jedlni znajdowała się wówczas siedziba Nadleśnictwa – zabytkowy budynek w stylu wilii szwajcarskiej, zachowany w dobrym stanie po dzień dzisiejszy, jest obecnie elementem ośrodka szkoleniowo-wypoczynkowego RD Lasów Państwowych w Radomiu. W ośrodku rok rocznie odbywa się święto polskiej Niezapominajki organizowane przez redaktora Eko Radia Andrzeja Zalewskiego oraz leśników ziemi radomskiej.
  • W 1917 miejscowości nadano nazwę – Jedlnia-Letnisko. Do powstania pierwszego wyrazu nazwy, Jedlnia, przyczynił się rejent Marcin Kaliszczak, natomiast do drugiego, Letnisko, Ludwik Żerański.
  • W Jedlni zaczęły powstawać pierwsze domy letniskowe, stawiane na wzór podwarszawskich willi w stylu świdermajer. Do dziś zachowało się kilka ponad stuletnich willi m.in. w posiadaniu rodzin: Chrzanowskich, Chmielewskich i Kaliszczaków. W okresie początkowym do Jedlni Letnisko – dawniej osady Mokrzec Swoboda ściągali zamożniejsi mieszkańcy Radomia, m.in. ówczesny Prezydent Radomia Czesław Golczewski.
  • Obecnie dzięki położeniu na skraju Puszczy Kozienickiej oraz wybudowaniu na rzece Gzówce 2,5 kilometrowego zalewu jest atrakcyjną miejscowością wypoczynkowo – turystyczną, natomiast kościół parafialny odrestaurowany przez proboszcza Andrzeja Margasa, jako jedyny na Mazowszu w stylu zakopiańskim, stał się wizytówką miasteczka.
  • W 1960 roku wieś zamieszkało 3036 mieszkańców, a w 1963 roku już 3281.
  • W 1978 Jedlnia-Letnisko została siedzibą gminy.

Miejsca i obiekty, które warto zwiedzić na terenie Jedlni Letnisko i jej okolic

  • Zalew w Jedlni Letnisko wraz z molem (możliwość kąpieli i spaceru dookoła zalewu) oraz zbiornik dolny, poniżej zapory (również urokliwy), będący pozostałością dawnego młyna w Siczkach, który wzmiankowany był już w średniowieczu – obecnie na miejscu owego młyna przebiega droga wojewódzka nr 737 (Radom – Kozienice).
  • wpisany do rejestru zabytków drewniany Kościół pw. św. Józefa w Jedlni Letnisko, zbudowany w stylu zakopiańskim, wraz z letnim Kościołem Matki Bożej.
  • cmentarz parafialny – groby ułanów Wileńskiej Brygady Kawalerii z września 1939 roku oraz zabytkowe grobowce.
  • rezerwat „Jedlnia” na terenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego, zwiedzenie rezerwatu umożliwia ścieżka dydaktyczna „Jedlnia”.

Rezerwat „Jedlnia” został utworzony w 1982 roku na powierzchni 86,42 ha. Położony jest po obu stronach szosy RadomKozienice. W 100-200-letnich drzewostanach pochodzenia naturalnego dominuje sosna zwyczajna, dąb szypułkowy i bezszypułkowy z domieszką brzozy. Na dużej powierzchni występuje podrost pochodzenia naturalnego, który stanowi sosna pospolita, dąb i jodła pospolita.

  • zbiorowe mogiły (7) ok. 450 ofiar rozstrzelanych przez Niemców w czasie II wojny światowej, zlokalizowane na terenie rezerwatu „Jedlnia”.
  • pomnik ku czci patriotów poległych w walkach z Niemcami w latach 1939-1945 przed stacją kolejową.
  • dwa źródełka zmineralizowanej wody na prawym brzegu zalewu, po stronie rezerwatu „Jedlnia”. z możliwością nalania wody do butelki.
  • „Mysie Górki” wraz z drewnianym krzyżem z 1917 roku, wykonanym przez Mikołaja Przyrowskiego. „Mysie Górki” to wydmy zbudowane z piasków eolicznych. Biegnie przez nie zielony szlak RadomPionki.
  • „Buk Kościuszki” na trasie zielonego szlaku RadomPionki, w okolicach gajówki Marybór. Trasa do „Buka” biegnie przez urokliwy drzewostan sosnowo-dębowo-jodłowy.

„Buk Kościuszki” jest okazem buka zwyczajnego, to pomnik przyrody o wymiarach: pierśnica ok. 1,1 m, obwód ok. 3 m, wysokość ok. 28 m, jego wiek szacowany jest na ok. 180 lat. To jedyny okaz tego gatunku drzewa o takich wymiarach na terenie Puszczy Kozienickiej. Pod nim, według legendy, wypoczywał wiosną 1794 roku Tadeusz Kościuszko. Stąd nazwy pobliskich wsi Tadeuszów i Kościuszków. Prawdopodobnie Naczelnik był w tych stronach, ale ów buk jeszcze wtedy nie rósł.

  • „Trzy Stawy” – dawne stawy rybne, nieopodal zielonego szlaku Radom-Pionki.
  • ścieżka dydaktyczna „Nad Pacynką” w dolinie rzeki Pacynki, nieopodal Antoniówki, z udostępnionym dla turystów źródełkiem św. Jana.